Dünya, bir kez daha Çin'in yeni bir teknolojik hamlesiyle sarsıldı. Bu kez sahnede DeepSeek var.
Yapay zeka dünyasında yeni bir dönem başlatan DeepSeek, yalnızca bir teknoloji değil, aynı zamanda politik bir meydan okuma.
Peki, DeepSeek neden bu kadar konuşuluyor? Neden NVIDIA gibi geliştiricilerin hislerini dile getirdi?
Ve en önemlisi, Çin'in sansür politikaları bu yapay zeka bilgisi nasıl şekillendiriliyor?
YAPAY ZEKÂDA YENİ DÜZENİN ADI: DEEPSEEK
DeepSeek, Çin'in Hangzhou'da doğmuştur. Bir girişimci olan Liang Wenfeng tarafından özel.
Ancak bu hikaye, yalnızca bir teknolojik gelişme hikayesi değil. Wenfeng, ABD'nin Çin'e çip satışını yasaklayacağını öngörerek, binlerce NVIDIA çipini stokladı. İlk köy burada başladı.
Kasım 2023'te "DeepSeek Coder" adlı bir araç geliştiren Wenfeng, ardından daha büyük bir hedefe yöneldi: ChatGPT'nin karşısına çıkacak bir model yaratmak.
Ve sonunda DeepSeek'in son R1 sürümü, dünyanın en üstün yapay zeka modeli olarak tarihe geçti.
NEDEN HERKESİN DİKKATİNİ ÇEKTİ?
DeepSeek'in korumasının arkasında iki temel faktör bulunmaktadır: Verimlilik ve maliyet.
- ChatGPT gibi modeller, çalışmak için 10 bin özel çipe ihtiyaç duyarken, DeepSeek aynı işi sadece 2 bin çiple yapabiliyor.
- Fazladan bu model tamamen açık kaynak kodlu. Yani, herkes kendi ülkesine göre DeepSeek'i özelleştirebiliyor.
Üstelik DeepSeek ücretsizdir. Herhangi bir talep ücreti görünmüyor. Bu durum, yapay zekâ teknolojisine ulaşımın demokratikleşme açısından devrim niteliğindedir.
ÇİN'İN SANSÜR MAKİNASI
DeepSeek, teknoloji dünyasını hayranlarından ayırırken, aynı zamanda büyük bir soru işareti de doğuruyor:
Bu model ne kadar bağımsız?
The Guardian'ın testlerine göre DeepSeek bazı politik sorulara yanıt vermekten kaçınıyor.
Örneğin Tiananmen Meydanı olayları veya Şemsiye Devrimi gibi hassas kapsamlı yanıtlar vermek mümkün değildir.
Çin'in yapay zekâ modellerinin “ülkenin temel sosyalist değerlerine” uygun çalışmasının oluştuğu bilinmektedir.
DeepSeek'in de bu çizgiden çıkmadığı görülüyor.
TEKNOLOJİ DEVLERİNİ NASIL ETKİLEDİ?
DeepSeek'in çıkışı, yalnızca kullanıcılar arasında değil, teknoloji devleri arasında da şok etkisi yarattı.
- NVIDIA'nın hisse değerleri bir günde yüzde 17 düşerken, bu domino erişimi Nasdaq'taki birçok teknoloji şirketi zarar gördü.
- Avrupa'da da ASML gibi devler bu düşüşten nasibini aldı.
Bloomberg'e göre bu düşüşler devam ederse teknoloji şirketleri toplam 1 programda dolar kaybedebilir.
GÜVENLİK ENDİŞELERİ VE GELECEK
Ancak DeepSeek, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda güvenlik açısından da varlığını sürdürüyor.
- Modelin tüm kullanıcı işlemlerini kaydettiği iddiası, birçok güvenlik uzmanını endişelendiriyor.
- Özellikle kişisel verilerin Çin'de saklanıyor olması, Batı dünyasında büyük bir eleştiri konusu.
Buna göre DeepSeek'in başarıya ulaşması, yapay zeka dünyasında yeni bir çağın haberi.
Çin'in, ABD'nin yaptırımlarını fırsata çevirerek bu modeli geliştirmesi, yalnızca teknolojik bir zafer değil, aynı zamanda politik bir hamle.
Dünya, artık yalnızca teknolojik bir rekabetin değil, aynı zamanda yapay zeka üzerinden yeni bir politik güç mücadelesinin sahnesi.
OpenAI NE DİYOR?
OpenAI CEO'su Sam Altman, DeepSeek'in Çinli girişimini R1 yapay zeka adı "etkileyici" olarak nitelendirdi.
Altman, DeepSeek'in maliyet etkinliğine dikkat etmediğini, OpenAI'nin saklandığının büyük ölçüde yüksek programlama gücüne dayandığını belirtti.
Sam Altman "DeepSeek'in R1 modeli ise daha az maliyetle benzer bir performans sergiliyor." dedi. Altman, DeepSeek'in başarılarını kabul etmekle birlikte, OpenAI'nin araştırma ve misyonu çerçevesinde daha büyük programlama gücünden yararlanmaya devam edileceğini vurguladı.
YAPAY ZEKA SAVAŞLARI
ChatGPT'ye göre DeepSeek
ChatGPT'ye sorduk "DeepSeek-R1'i nasıl buldun?" diye, ilginç bir yanıt verdi:
"DeepSeek'in yükselişi, yapay zeka dünyasında bir dönüm noktası olarak görülse de birçok önemli soru işaretini de beraberinde getiriyor. Bu noktada, ChatGPT olarak DeepSeek'i şu açılardan değerlendirebiliriz:
TEKNOLOJİK VERİMLİLİK VE AÇIK KAYNAK
DeepSeek'in daha az kaynakla aynı seviyede performans sunabilmesi, yapay zekâ dünyasındaki bir devrimin taşınması mümkündür. Açık kaynak kodlu olması küresel, inovasyonu teşvik eden bir hamle. Ancak bu durum, ticari ekonomik finansal sürdürülebilirlik için önemli bir tehdit riskidir.ÜCRETSİZLİK VE DEMOKRATİKLEŞME
Kullanıcılarına ücretsiz hizmet sunması, ekonomik demokratikleşme açısından önemli bir adım. Ancak bu durum, özellikle gelir modeli olmayan ücretsiz hizmetlerin sürdürülebilirliği konusunda özellikler mevcuttur. Ayrıca, ücretsiz olması kullanıcı verilerinin potansiyeli olarak başka risklerin riskini beraberinde getiriyor.SANSÜR VE TARAFSIZLIK SORUNLARI
DeepSeek'in Çin'in siyasi ajandasına uygun bir şekilde bazı konuları sansürlemesi, tarafsızlık ilkesini elinde bulunduran hale getiriyor. Bu durum, küresel evrensel bilgi paylaşımı ideal gölgeyi düşürebilir ve uluslararası kullanıcıların güven kaybı yolunu açabilir.GÜVENLİK ENDİŞELERİ
Kullanıcı verilerinin depolanma ve işlenme şekli, özellikle Batı dünyasında ciddi bir endişe kaynağı. Açık kaynak kodlu yapısı her ne kadar şeffaflık sunsa da, veri kaydının nasıl ve nerede saklandığı konusunda netliğin sağlanmaması güvenlik açığı algısını artırıyor.GELECEK POTANSİYELİ
DeepSeek'in gelişmiş teknolojisi, daha verimli ve erişilebilir yapay zeka modelleri için bir yol haritası sunuyor. Ancak bu yenilik, küresel teknoloji devlerini çözümlerini dağıtacak ve yapay zekada yeni bir "soğuk savaş" başlatabilir. Bu süreç, teknolojik ilerleme kadar jeopolitik etkileri de yaratabilir.TEKNOLOJİ Mİ POLİTİKA MI?
DeepSeek, bir yapay zeka modelinin ötesinde, teknoloji ile politikanın iç içe geçen bir fenomen olarak dikkat çekiyor. Çin'in yapay zekâda bağımsızlığını ilan ettiği bu modeli, diğer büyük güçlerin benzer atılımlarını hızlandırabilir. Ancak bu süreçte, kullanıcıların güvenliği ve dağıtım olanakları gibi temel değerler korunmazsa, yapay zeka teknolojisinin etik temelleri zarar görebilir."
