ANALİZ'HABER - Çin'in teknoloji dünyasında sadece bir takipçi mi yoksa yeni bir öncü mü olacağı sorusu, DeepSeek ile daha güçlü ve kaçınılmaz bir şekilde tartışılıyor.
Küresel yapay zeka yarışında kartlar yeniden dağıtılıyor.
ABD’nin Silikon Vadisi’nde harlanan alevler, Pekin’de de karşılık buluyor. Ama bu sefer Çin, “taklitçi” değil, “yenilikçi” olduğunu iddia ediyor.
DeepSeek’in kurucusu Liang Wenfeng…
İsmi pek bilinmese de, şimdiden büyük yankılar uyandırıyor.
Elektronik mühendisliği ve bilgisayar bilimi eğitimi almış. Finans dünyasında da iz bırakmış. Bir hedge fon yöneticisi olarak Çin’de niceliksel ticaretin öncülerinden biri olmuş.
Peki, bu yapay zeka şirketinin dünya çapında yankı uyandırmasının ardında ne var? Biraz derine inelim…
KOPYACILIKTAN YENİLİKÇİLİĞE Mİ?
Çin’in teknoloji serüveni uzun zamandır taklitçilikle anıldı.
ABD’de üretilen her şey, Çin’de daha ucuz ve bazen daha verimli kopyalanarak sunuldu. Ancak yapay zeka gibi yaratıcı düşünce gerektiren alanlarda, taklitçilik belirli bir eşiği aşamaz ve özgünlük gerekliliği kaçınılmaz hale gelir.
Liang Wenfeng, “Çin’in sonsuza kadar takipçi kalamayacağını” söylüyor.
Bu, boş bir iddia mı? Yoksa gerçekten Çin artık özgün fikirler üretebilir mi?
Görünen o ki DeepSeek, klasik Çin yaklaşımının dışına çıkıyor. Büyük dil modelleriyle ABD devlerine kafa tutuyor. Ve bunu yalnızca devlet desteğiyle değil, küresel arenada bir oyuncu olabilecek vizyonla yapıyor.
Ama asıl soru şu: Yapay zekada Çin modeli, gerçekten ABD’nin önüne geçebilir mi?
SİLİKON VADİSİ ŞAŞKIN, PEKİN HEYECANLI
Silikon Vadisi, alıştığı oyun alanına bir Çinli’nin dahil olmasına pek alışık değil.
Çünkü uzun yıllar boyunca yapay zeka inovasyonu ABD’nin tekelindeydi; bu tekel, öncü üniversiteler, büyük teknoloji şirketleri, devlet destekli AR-GE yatırımları ve Silikon Vadisi’nin inovasyon kültürü sayesinde güçlendi.
Ancak DeepSeek’in modeli, büyük teknoloji devlerinin dikkatini çekmiş durumda.
Liang, “Amerikalılar şaşkın” diyor ve ekliyor: “Çünkü ilk defa bir Çinli şirket sadece takipçi değil, yenilikçi olarak oyuna dahil oldu.”
Bu bir devrim mi?
Yoksa sadece Çin’in bir süre sonra geride kalacağı geçici bir atılım mı?
YAPAY ZEKADA GÜVENLİK VE GİZLİLİK ENDİŞELERİ
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte gelen en büyük endişelerden biri veri güvenliği… Özellikle TikTok’un kullanıcı verilerini Çin hükümetiyle paylaştığı iddiaları ve Huawei’nin altyapı sistemleri üzerinden olası veri sızıntıları gibi örnekler, bu endişelerin somut dayanaklarını oluşturuyor.
Çin menşeli teknolojiler, Batı’da her zaman şüpheyle karşılandı.
TikTok, Huawei, ZTE derken, şimdi sıra yapay zekaya geldi. Avustralya Bilim Bakanı Ed Husic, DeepSeek için “çok dikkatli olunmalı” diyor.
Veri gizliliği, tüketici tercihleri ve etik kaygılar masada.
Çin’in teknoloji hamleleri, her zaman siyasi ve stratejik anlamlar taşır. DeepSeek’in yükselişi de bir teknoloji başarısı olduğu kadar, aynı zamanda jeopolitik bir hamle.
ABD ve Çin arasındaki bu yeni yapay zeka savaşında, kazanan kim olacak?
Yapay zeka geleceğimizi şekillendirirken, hangi modelin dünya sahnesine hâkim olacağını hep birlikte göreceğiz.
KİM KİMDİR?
DeepSeek’in Kurucusu Liang Wenfeng Kimdir?
Liang Wenfeng, Zhejiang Üniversitesi’nden elektronik mühendisliği ve bilgisayar bilimi alanlarında dereceler almıştır.
Kariyerine finans sektöründe başlamış, High-Flyer adlı hedge fonunun CEO’su olarak niceliksel ticaret alanında büyük başarılar elde etmiştir. High-Flyer, Çin’de 100 milyar yuan’ın üzerinde yatırım toplayarak ülkenin en büyük niceliksel ticaret fonlarından biri haline gelmiştir.
Yapay zeka alanında Çin’in küresel arenada güçlü bir aktör olabileceğine inanan Wenfeng, 2023 yılında DeepSeek’i kurarak yapay zeka büyük dil modelleri geliştirmeye odaklandı.
Wenfeng, Çin’in teknoloji alanında “takipçi” konumundan çıkıp “yenilikçi” olmasını savunuyor. Ona göre Çin, ABD yapay zeka sektörüne birkaç yıl geriden geliyor, ancak özgünlük konusundaki eksiklerini kapatmazsa bu fark hiç kapanmayacak.
DeepSeek’in başarısı, Wenfeng’in finans ve teknoloji bilgisinin birleşimi sayesinde şekillendi. Finansal verileri analiz etme konusunda uzmanlaşmış olan Wenfeng, yapay zekanın bu alandaki potansiyelini erken fark ederek DeepSeek’i güçlü bir model üzerine inşa etti.
DeepSeek’in ortaya çıkışı, küresel çapta büyük yankı uyandırdı. ABD ve Avrupa’daki yapay zeka toplulukları, Çin’in bu alandaki atılımını hayranlıkla ama bir o kadar da tedirginlikle izliyor. Kimileri, DeepSeek’i Çin’in bağımsız teknoloji üretiminin büyük bir başarısı olarak görürken, kimileri de bu yükselişin Batı’nın yapay zeka alanındaki liderliğini tehdit ettiğini düşünüyor.
DeepSeek, bazıları için büyük bir inovasyon dalgasının başlangıcı, bazıları içinse veri güvenliği ve küresel rekabet açısından bir risk unsuru. Wenfeng’in liderliğindeki bu şirket, bir yandan Çin’de büyük bir heyecan ve ulusal gurur kaynağı olurken, diğer yandan Batı’daki teknoloji devlerini stratejik kararlar almaya itiyor.
