- Merkez Bankası rezervleri neden hızla erimeye başladı?
14 Şubat’ta 173,2 milyar dolarla rekor kıran Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) rezervleri, kısa süre içinde hızla düşüşe geçti. Ekonomist Mahfi Eğilmez, CNBC-e canlı yayınında yaptığı açıklamada, bu erimenin boyutlarını hesapladı. Peki, bu rezervler neden ve nasıl bu kadar hızlı eridi?
- Rezervlerde kaç milyar dolar kayboldu?
Eğilmez’in hesaplamalarına göre, rezervlerde en az 10 milyar dolarlık bir erime var. Son iki gün de dahil edildiğinde, toplam kayıp 13 milyar dolara yaklaşıyor. Ancak bu düşüş resmi rakamlara ancak iki hafta sonra tam olarak yansıyacak.
- Enflasyon tahmini neden düşürüldü?
2023 yılı Şubat ayı enflasyonu yüzde 4,5 olarak gerçekleşmişti. 2024 yılı için ise, sağlıkta katılım payı artışının kaldırılması gibi etkenler nedeniyle, enflasyon beklentisi yüzde 3,5 seviyesine çekildi. Eğilmez, bu revize edilen tahmine rağmen yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 35 seviyesinde tutmaya devam ettiğini söylüyor.
Sanayi üretiminde toparlanma mı, yoksa ‘Ölü Kedi Sıçraması’ mı?
Sanayi üretimi uzun süre ekside seyrettikten sonra Kasım-Aralık döneminde toparlandı. Ancak bu yükselişin sürdürülebilir olup olmadığı konusunda belirsizlik var. Eğilmez, bu durumu “Ölü Kedi Sıçraması” olarak adlandırıyor: “Ölü kediyi yukarıdan atsanız da zıplar ama canlı olup olmadığını bilemezsiniz.” 2024 yılı için sanayi üretiminin büyüme oranı yüzde 3 seviyesinde gerçekleşirse, Türkiye ekonomisi için kötü bir performans olmayacak. Ancak potansiyel büyüme oranının yüzde 4,5 - 5 arasında olduğu düşünüldüğünde, bu rakamların yeterli olup olmadığı tartışmalı.
Kur neden beklenen sıçramayı yapmadı?
Dolar kurunun baskılandığına yönelik iddialar sık sık gündeme geliyor. Ancak Eğilmez’e göre, asıl neden farklı:
- Enflasyon, kurdan daha hızlı artıyor.
- Yüksek faiz politikası, dolardan çıkışı hızlandırıyor.
- Yatırımcılar dövizden çıkıp TL faizine yöneliyor.
- Piyasada dolar bolluğu oluştuğu için kur yükselmiyor.
Fakat son günlerde dolar/TL kuru 36 seviyesinin üzerine çıktı. Bunun nedeni olarak rezervlerdeki erime ve siyasi belirsizlikler gösteriliyor. Yatırımcıların yeniden dolara yöneldiği belirtiliyor.
Rezervler nasıl eritildi?
Merkez Bankası, piyasaya dolar sundu. Eğilmez’e göre, bu satışlar rezervlerdeki erimenin ana kaynağı. Ancak dikkat çekici bir nokta daha var:
- TCMB swap (takas) işlemlerini azalttı.
- Yerine carry trade ve ödünç verilen dolarlar devreye sokuldu.
- Ancak bu tür kısa vadeli fonlar, ani oynaklıklarda hızla çıkış yapabiliyor.
Rezervlerdeki düşüş kalıcı mı?
Rezervlerdeki kaybın nedenleri arasında döviz arzı, faiz politikası ve siyasi gelişmeler etkili görünüyor. Eğilmez, rezervlerin daha fazla erimesinin TL üzerindeki baskıyı artırabileceğini söylüyor. Peki, bu erime devam ederse kur ne olacak? Faiz politikası değiştirilecek mi? Ekonomi yönetimi yeni adımlar atacak mı?
Bekleyip göreceğiz. Ama şimdilik görünen o ki rezervler hızla eriyor, yatırımcılar tedirgin, piyasa yönünü arıyor.
